(Redaktoryň belligi: Bu makala, ulinkmediýadan terjime edildi.)
Sensorlar hemme ýere öwrüldi. Olar internetden has öň we elbetde zatlaryň internetinden (IoT) has öň bardy. Döwrebap akylly datçikler öňkülerinden has köp programma üçin elýeterlidir, bazar üýtgeýär we ösüş üçin hereketlendirijiler köp.
“Things of Internet” -i goldaýan awtoulaglar, kameralar, smartfonlar we zawod maşynlary datçikler üçin köp sanly programma bazarydyr.
-
Internetiň fiziki dünýäsindäki datçikler
Zatlar internetiniň peýda bolmagy, önümçiligiň sanlaşdyrylmagy (oňa Senagat 4.0 diýýäris) we ykdysadyýetiň we jemgyýetiň ähli pudaklarynda sanly üýtgeşmeler üçin yzygiderli edýän tagallalarymyz bilen dürli pudaklarda akylly datçikler ulanylýar we datçik bazary has çalt we çalt ösýär.
Aslynda, käbir nukdaýnazardan akylly datçikler “Zatlar” internetiniň “hakyky” esasydyr. Iot ýaýratmagyň bu tapgyrynda köp adam henizem iot enjamlary nukdaýnazaryndan kesgitleýär. Zatlar internetine köplenç akylly datçikleri goşmak bilen birikdirilen enjamlaryň ulgamy hökmünde seredilýär. Bu enjamlary duýgur enjamlar diýip hem atlandyryp bolar.
Şeýlelik bilen, zatlary ölçäp bilýän we ölçän zatlaryny soňra dürli usullar bilen ulanyp boljak maglumatlara öwrüp bilýän datçikler we aragatnaşyk ýaly beýleki tehnologiýalary öz içine alýar. Programmanyň maksady we mazmuny (mysal üçin, haýsy baglanyşyk tehnologiýasy ulanylýar) haýsy datçikleriň ulanylýandygyny kesgitleýär.
Sensorlar we akylly datçikler - Adynda näme bar?
-
Sensorlaryň we akylly datçikleriň kesgitlemesi
Sensorlar we beýleki IoT enjamlary IoT tehnologiýa toplumynyň esasy gatlagydyr. Programmalarymyz zerur maglumatlary ele alýarlar we has ýokary aragatnaşyk, platforma ulgamlaryna geçirýärler. Iot tehnologiýasy bilen tanyşlygymyzda düşündirşimiz ýaly, iot “taslamasy” birnäçe datçigi ulanyp biler. Ulanylýan datçikleriň görnüşi we sany taslama talaplaryna we taslama intellektine baglydyr. Akylly nebit enjamyny alyň: on müňlerçe datçik bolup biler.
-
Sensorlaryň kesgitlemesi
Sensorlar herekete getirijiler ýaly öwrüji. Sensorlar energiýany bir görnüşden beýlekisine öwürýärler. Akylly datçikler üçin bu datçikleriň birikdirilen enjamlardaky we daş-töweregindäki şertleri we ulanýan fiziki zatlaryny (ýagdaýlary we daşky gurşawy) duýup biljekdigini aňladýar.
Sensorlar bu parametrleri, wakalary ýa-da üýtgeşmeleri tapyp we ölçäp, has ýokary derejeli ulgamlara we maglumatlary manipulýasiýa, derňew we ş.m. ulanyp bilýän beýleki enjamlara habar berip bilerler.
Sensor, başga bir görnüşe (ilkinji nobatda elektrik impulslary) öwürmek arkaly belli bir fiziki mukdary (ýagtylyk, ýylylyk, hereket, çyglylyk, basyş ýa-da şuňa meňzeş birlik) kesgitleýän, ölçän ýa-da görkezýän enjamdyr. Gözleg instituty).
Sensorlaryň “duýup” we aragatnaşyk edip bilýän parametrleri we hadysalary ýagtylyk, ses, basyş, temperatura, yrgyldy, çyglylyk, belli bir himiki düzümiň ýa-da gazyň hereketi, hereket, tozan bölejikleriniň bolmagy we ş.m. ýaly fiziki mukdarlary öz içine alýar.
Elbetde, datçikler “Zatlar” internetiniň möhüm bölegi bolup, gaty takyk bolmaly, sebäbi datçikler maglumat alýan ilkinji ýerdir.
Sensor maglumat duýanda we iberende, hereketlendiriji işjeňleşdirilýär we işleýär. Hereketlendiriji signal alýar we daşky gurşawda hereket etmek üçin zerur hereketi kesgitleýär. Aşakdaky surat ony has görnükli edýär we "duýup" bilýän käbir zatlarymyzy görkezýär. IoT datçikleri datçik modullary ýa-da ösüş tagtalary (köplenç aýratyn ulanylyş halatlary we amaly programmalar üçin niýetlenendir) we ş.m. görnüşleri bilen tapawutlanýar.
-
Akylly datçigiň kesgitlemesi
“Akylly” adalgasy, Zatlar interneti bilen ulanylmazdan ozal başga-da köp adalgalar bilen ulanylypdyr. Akylly binalar, akylly galyndylary dolandyrmak, akylly jaýlar, akylly lampalar, akylly şäherler, akylly köçe yşyklandyryşy, akylly ofisler, akylly zawodlar we ş.m. Elbetde, akylly datçikler.
Akylly datçikler datçiklerden tapawutlanýar, akylly datçikler mikroprosessorlar, saklaýyş, anyklaýyş we birikdiriş gurallary ýaly adaty ses beriş signallaryny hakyky sanly düşünjelere öwürýän ösen platformalardyr (Deloitte)
2009-njy ýylda Halkara quygylyk Sensorlary Assosiasiýasy (IFSA) akylly datçigi kesgitlemek üçin akademiýadan we pudakdan birnäçe adamy gözden geçirdi. 1980-nji ýyllarda sanly signallara geçenden we 1990-njy ýyllarda köp sanly täze tehnologiýa goşulandan soň, datçikleriň köpüsine akylly datçikler diýip atlandyryp bolar.
1990-njy ýyllarda “Internetiň” ösmeginde möhüm faktor hasaplanýan “giňden ýaýran hasaplama” düşünjesiniň döremegi, esasanam içerki hasaplama ösüşleri hökmünde ýüze çykdy. 1990-njy ýyllaryň ortalarynda sanly elektronikany we simsiz tehnologiýalary datçik modullarynda ösdürmek we ulanmak ösmegini dowam etdirdi we duýgurlyk we ş.m. esasynda maglumatlaryň geçirilmegi has möhümdi. Häzirki wagtda bu zatlaryň internetinde aýdyň görünýär. Aslynda, käbir adamlar “Internet of Things” termini bar bolmanka sensor torlaryny agzadylar. Görşüňiz ýaly, 2009-njy ýylda akylly sensor giňişliginde köp zat bolup geçdi.
Iş wagty: Noýabr-04-2021